قنات قصبه گناباد از عمیق‌ترین، بزرگ‌ترین و شگفت انگیزترین سازه‌های آبی جهانه و در ارتفاعات سیاه کوه و جنوب ‌غربی شهر گناباد قرار داره. قنات قصبه به عنوان یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز دست ساخت انسانه که توجه تاریخ دان‌ها و پژوهشگرهای زیادی رو به خودش جلب کرده. این قنات سابقه تاریخی 2500 ساله داره و از آثار دوره هخامنشیان استان خراسان به شمار میاد. برای حفر این قنات، در دوره هخامنشیان از چرخ چوبی چاه استفاده شده.
این قنات از بین زمین‌های کوی شرقی گناباد از محلی مشهور به «برج علی ضامن» و داخل رسوب‌های ریزدانه شروع شده و از 7 کانال متصل به هم شکل گرفته. آخرین مطالعات، طول این قنات رو ۳۳۱۱۳ متر و تعداد چاه‌های اون رو بیشتر از ۴۷۰ حلقه و عمق مادر چاه اون رو هم حدوداً ۲۸۰ تا ۳۰۰ متر نشون دادن. شغل و حرفه چاه کنی، میرابی و لایروبی در گناباد رونق ویژه‌ای داشته. ناصر خسرو قبادیانی اولین کسی بوده که در سفر نامه خودش به توصیف این قنات پرداخته و عمق چاه رو هفتصد گز و طولش رو چهار فرسنگ ذکر کرده و اون رو هم به کیخسرو نسبت داده.
قدیمی‌ترین ساعت آبی جهان به صورت کاربرد عملی در قنات گناباد و زیبد به کار گرفته شده. این قنات نه تنها بزرگ‌ترین قنات دنیاست، بلکه تنها قنات منبع آب زنده گناباد به حساب میاد و هیچ چشمه یا رودخانه‌ای در منطقه بیابانی این شهر به جز این قنات وجود نداره.
قطعه سفال‌های پراکنده اطراف دهانه چاه‌های این رشته نشون میده که رشته قصبه (آبادی) که در کانال اولیه اصلی قنات قصبه گناباد بوده در زمان هخامنشیان حفر شده . بعد از اون رشته‌های دیگه قنات در مواقع خشکسالی حفر شده. اما ریزش پی در پی قنات، قدیمی‌ها رو به پیدا کردن راه چاره‌ای ترغیب کرد که بعدا در فاصله 683 متری، قنات رو به دو شاخه تقسیم کنن تا موقع ریزش و بسته شدن یکی از کانال‌ها، آب از یکی دیگه خارج بشه و داخلش انباشته نشه.
فضای داخلی قنات، کانال‌ها و تونل‌های عجیبی داره که با بررسی‌های انجام گرفته روی اون حفره‌هایی مشخص شده. ظاهرا این قسمت‌ها برای قرار دادن چراغ و پیه سوز و وسایل روشنایی به کار می‌رفته. در حال حاضر هم میزان آبدهی این قنات ۱۵۰ لیتر در ثانیه هست. قنات قصبه شهر گناباد به خاطر موقعیت و قدمتش یکی از بهترین مکان‌های گردشگری این شهر محسوب میشه و هر سال هم گردشگرهای زیادی رو جذب می‌کنه. قنات قصبه گناباد سال 1379 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 2963 در فهرست آثار ملی ایران و با شماره ۵۲۰۷ هم در سازمان یونسکو ثبت شده‌.