موزه رباط ویرانی

موزه رباط ویرانی اولین موزه مردم‌شناسی روستایی کشور و اولین موزه تخصصی مشاغل و حرفه‎های سنتی در خراسان رضوی به شمار میاد. در غرفه مسگری این موزه علاوه بر نحوه ساخت ظروف مسی، انواع این ظروف مثل ابریق‌ها، سینی‌ها، دیگ‌ها، آفتابه‌ها، لگن‌ها، روغن‌دان‌ها و غیره نمایش داده میشه. در موزه رباط ویرانی انواع دوال‌ها، چرخ‌ها، دهنه‌ها، رکاب‌ها، خورجین‌ها و زین‌های مختلف و لوازم که برای ساختشون استفاده میشده رو نشون میدن. در قدیم، عطاری‌ها بنیاد طب سنتی این سرزمین رو تشکیل میدادن.
روستای ویرانی در ۱۰ کیلومتری جاده‌ مشهد_شاندیز قرار داره. این روستا، از روستا‌های حاصلخیز و قدیمیه که بعد از انقلاب اسمش به نور آباد تغییر پیدا کرده. روستای ویرانی، در قرن‌های ۸ و ۹ یکی از مراکز مهم ترویج عرفان در خراسان و ولایت توس اون زمان بوده. در اسناد معتبر و قدیمی اومده که اسم روستا «ویرانیو» و «ویرانو» بوده و اخیرا به «ویرانی» تبدیل شده. رباط کاروانسرای ویرانی که به تازگی محل برپایی موزه مردم شناسی ویرانی شده، در سال ۱۳۷۷ و با شماره ثبت ۲۲۶۱ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.
موزه رباط ویرانی از نوع رباط‌‌های سرپوشیده هست و حیاط مرکزی نداره. این بنا 9 غرفه با طاق‌های جناغی داره که هشت غرفه به شکل قرینه روبرو و یک غرفه هم آخر بنا قرار گرفته. پلان رباط ویرانی تقریبا مستطیل شکله و در شالوده بنا از سنگ و آجر و در دیواره‌ها و سقف از ملات آهک استفاده شده. از اواخر سال 1384 عملیات ساخت و تجهیز موزه شروع شده و در مهر ماه سال 1385 به پایان رسیده و بهره برداری شده. موزه رباط ویرانی در طرقبه شاندیز قرار گرفته. این موزه حرفه و مشاغل سنتی خراسان و شهرستان‌های اون رو معرفی میکنه. مشاغلی، مثل عطاری و گیاهان دارویی، فیروزه تراشی و هرکاره تراشی، آهنگری، زین سازی و گاری سازی، مسگری و رویگری، چاروقدوزی و کفاشی، پوستین‌دوزی و حلاجی، فرشبافی و رنگرزی، جاروبافی. هر روز هم پذیرای تعداد زیادی از زائرها و گردشگرهای این خطّه سرسبزه.
خراسان رضوی به خاطر داشتن پوشش گیاهی متنوع و کوهپایه‌هایی که پر از گیاهان دارویی بوده، یکی از غنی‌ترین سرزمین‌های کشور در طب کهن ایرانی به شمار میرفته. عطارها، در اون زمان هم نقش دوا فروش رو داشتن و هم نقش طبیب. از مهم‌ترین گونه‌های دارویی و ادویه میشه به گُل‌گاو زبان، فلفل، دارچین، زردچوبه، اسطوخودس، ترنجبین، آویشن، سه‌پستان، گل‌زوفا، سگنگور، و سیه‌دانه اشاره کرد. از بین عرقیات هم میتوان از نعنا، مرزه، چهل گیاه و شاه تره نام برد. نزدیک بودن خراسان به مرزهای دو کشور پاکستان و هند دلیل مهمی برای مبادله ادویه و گیاهان دارویی بین این مناطق و تنوع این فرآورده‌های گیاهی در عطاری‌های خراسان هست. بیشتر