دره شمخال اسمش رو از روستایی کوهپایه‌ای به همین نام که از شمال شرقی به کوه آسلمه و از جنوب شرقی به رودخانه دائمی کال شمخال محدوده، گرفته. این روستا جاده آسفالته‌ای داره که از طریق شهر قوچان میشه بهش رسید. روستای شمخال بنای تاریخی قدمت داری نداره. اما آب و هوای مساعد، خاک مرغوب و منابع غنی آب داره که تاثیر زیادی در شکل گیری روستا داشته. دره شمخال ۱۸کیلومتر طول داره. این دره، از روستای شمخال در کیلومتر ۷۰ جاده قوچان به باجگیران شروع میشه. بعد از زمین‌های درونگر در جاده قوچان به درگز تموم میشه. شمخال اسم نوعی تفنگ قدیمی و دست ساز و قوی به زبان کردی کرمانجی بوده. مردم روستا کرد کرمانج و پیرو مذهب شیعه هستن. عموما هم از طریق کشاورزی به ویژه باغداری و دامداری و عده‌ای هم از راه صنایع دستی زنگیشون رو میگذرونن.
دره شمخال شیب ملایمی داره و در ورودی دره رودخونه‌ای فصلی جریان داره که آب چندانی نداره. اما هرچقدر به داخل دره نزدیک‌تر بشید، زیبایی‌ها و آب جاری و زلال اون چشمگیرتر میشه. دره از داخل پارک ملی تندوره رد میشه. بعد از حدود 12 کیلومتر، 2 آب سرد شمخال و آب کمی گرمتر دره دُربادام به هم می‌رسن. از اینجا به بعد دره کمی باز میشه و رود درونگر شکل می‌گیره. رود درونگر با حجم آب زیاد به طرف روستای محمدتقی بیگ و شهرستان درگز سرازیر میشه. طول دره شمخال از نقطه شروع در روستای شمخال تا انتهای دره یعنی در روستای درونگر 42 کیلومتره. ارتفاع دیواره دو طرف دره در بلندترین نقطه‌ها تا 200 متر هم برآورد شده. دره شمخال پیچ و خم‌ها و جذابیت‌های زیاد داره و بعد از هر پیچ اون چشم‌اندازهای جذابی وجود داره.
رود فصلی که در مسیر اول راه جریان داره، عمق و آب زیادی نداره. اما هر چی جلوتر میره به خاطر چشمه سارهای زیبای مسیر و آبشارهای جاری از اطراف صخره پر آب‌تر و جذاب‌تر میشه و آب اون هم شفاف‌تر میشه. در 10 کیلومتری ابتدای دره هم، فضایی به اسم حمام آب هست که فضای خیلی زیباییه و تابستون‌ها گردشگرهای زیادی رو جذب میکنه.
همون اول راه عطر درخت‌های گردو با بوی خوش نم و رطوبت دیواره‌های سنگی، همه جا پخش میشه. جلوترکه برید بوته‌های تمشک وحشی کمای، موسیر، آنوخ، چریش، گون، درختچه‌های زرشک وحشی و هزار و یک گیاه دارویی که مردم منطقه از قدیم اونا رو میشناسن و ازش استفاده میکنن، بیشتر میشه. غیر از چشمه سارهای زیاد، آبشارهای زیبا، درخت‌های سر به فلک کشیده، جریان آب زلال، دیواره‌های بلند و پر صلابت صخره‌ای، میتونید دالان‌ها، حمام‌ها و غارگونه‌های زیادی رو در این دره ببینید. پوشش گیاهی منطقه هم گردو، انجیر، زردآلو، چنار، بید، سپیدار، تمشک، موسیر، آنوخ (کاکوتی)، چریش، هفشان، گون، ریخوک، زرشک، گژی (زالزالک) و صدها گیاه وحشی و دارویی دیگه رو شامل میشه.
زیارت امامزاده باء، نزدیکی‌های روستای دربادام هست. از رسم‌های ویژه مردم دره شمخاله هست که هر هفته به زیارت این امامزاده میرن. همچنین دخترهای دم ‌بخت و زنان نازا محلی هم برای رسیدن به آرزوهاشون، با نیایش و دعا از زیر صخره‌ای که کنار امامزاده هست، عبور می‌کنن.
مردم روستا در عروسی‌ها، رقص محلی کرمانجی رو همراه با انواع سازهای محلی کردی دارن. نوای سازهای محلی مثل دوتار، دهل و سرنا، زیبایی خاصی به این مراسم می‌بخشه که برای هر کسی میتونه جذاب و دوست داشتنی باشه. آقایون شمخالی کمتر لباس‌های محلی می‌پوشن. اما خانم‌های شمخالی همچنان لباس محلی کرمانجی که پیرهنی بلند، نیم تنه و شلوار کردی با رنگ‌های سفید و سرخ و گل بوته‌های زیباست میپوشن و روسری بلندی با طرح‌ها و نقش‌های رنگی که با زیورآلات همراه شده هم سر می‌کنن. صنایع دستی روستای شمخال، گلیم، جاجیم، قالی کردی و پالاس با طرح‌ها و رنگ‌های گوناگون و زیباست. فطیرمسکه (یه نوع نون محلی با کره تازه گوسفندی)، اشکنه و آش از غذاهای محلی خاص منطقه به حساب میاد.