تنگه بلاغی محوطه دراز و گودی هست که در جنوب غربی جلگه پاسارگاد قرار گرفته. اینجا درختای سرسبز و سر به فلک کشیده زیادی هستن که سن اون‌ها به چند هزار سال هم میرسه. بین این درختای بلند قد، رودخونه با صفای پلوار رد میشه که زیبایی این منطقه رو دو برابر کرده و در گرمای تابستون به همراه سایه خنک، اونجا رو به تیکه‌ای از بهشت تبدیل میکنه. درخت‌های تنگه بلاغی تنها چیزایی نیستن که سن و سالشون بالاست. از دوران خیلی دور انسان‌ها در این تنگه زندگی می‌کردن یا محل رفت و آمدشون بوده و اشیایی رو از خودشون به جا گذاشتن که وجودشون رو ثابت می‌کنه. این انسان‌ها 7500 سال قبل در اینجا بودن.
بعضی از اشیای پیدا شده در تنگه بلاغی مربوط به دوران پارینه سنگی میشه، یعنی همون زمانی که در غار زندگی می‌کردن و تنها وسیله دفاعی‌ اون‌ها هم چماق و سر نیزه و ظروف مورد استفاده اون‌ها هم سنگی بود. تقریبا از تمامی دوره‌های باستانی در این منطقه اثر پیدا شده. طبق قانون نانوشته هرجا آب هست، آبادی هم هست. مردم در دوره‌های مختلف تاریخی این تنگه رو برای زندگی انتخاب کردن. بیشتر از 45 غار و پناهگاه در تنگه بلاغی شناسایی شده که در 15 غار وسایل سنگی مربوط به دوره پارینه سنگی جدید و فرا پارینه سنگی پیدا شده. مهم‌ترین اثری که از دوران هخامنشی پیدا شده، کنده کاری‌هایی هست که به اون میگن راه شاهی. راه شاهی پاسارگاد رو به تخت جمشید و بعد از اون به شوش و سارد وصل می‌کرده.
این راه خاطرات تلخ و شیرین تاریخی زیادی رو به خودش دیده. مثل خوشحالی مردم از پیروزی‌ها، رفت و آمد پادشاه‌های هخامنشی از این راه و یا فرار داریوش سوم و تعقیب اون به وسیله اسکندر و کشته شدن داریوش که بعد از جنگ‌های وحشتناکی اتفاق میوفته. به این راه اولین جاده بین المللی هم میگن. در شرق رودخونه یک محوطه خیلی مهم به اسم کوشک داریوش هم پیدا شده که متاسفانه بیشتر اون به خاطر ماشین‌های راه سازی خراب شده. یک چشم مصنوعی هم در اینجا پیدا شد.
از دوره هخامنشی روستایی باستانی پیدا شده که خیلی با ارزشه. یک نمونه از آثار جالبی که در تنگه بلاغی پیدا شده، گورهای باستانی هست که اطلاعات زیادی به ما میدن. اشیایی مثل مهرهایی از جنس عاج و فیروزه و اشیاء فلزی مثل سر پیکان، سر نیزه، گوشواره مفرغی، النگوی آهنی و خنجر آهنی رو از میون این گورها پیدا کردن. میتوان خیلی خلاصه به بقیه چیزهایی که پیدا شده اشاره کرد، مثل خمره ذخیره آذوقه (کوزه سفالی ۱۲۰ کیلویی)، بیش از ۷ کیلومتر مرز سنگی مربوط به دوران اشکانی، کارگاه شراب سازی، کارگاه سفال سازی ۷۵۰۰ ساله، محوطه باستانی ۷۰۰۰ ساله، گورستان ۶۰۰۰ ساله، یک گورستان بزرگ سنگی ساسانی، بقایای دوران ایلامی و حوض ساخته شده از لاشه سنگ با اندود گچ. چیزی که واضحه اینه که ارزش این منطقه خارج از تصوره و این اشیا تنها بخشی از گنجینه‌ای هستن که الان زیر خاک اونجا هستن.
با وجود همچین واقعیتی، متاسفانه احداث سد سیوند در این منطقه خسارت زیادی به این اشیای تاریخی زده و هر لحظه آثار قدیمی و حتی محوطه جهانی پاسارگاد که تنها دو کیلومتر با این سد فاصله داره رو به نابودی نزدیک‌تر می‌کنه.